Izba Pamięci i Tradycji Poboża

W czerwcu 2014 roku w pomieszczeniach świetlicy wiejskiej powstała Izba Pamięci i Tradycji Poboża, w której - dzięki współpracy samorządu i lokalnej grupy pasjonatów historii, a przede wszystkim dużemu zaangażowaniu mieszkańców - zgromadzono liczne eksponaty i pamiątki kultury materialnej oraz historii ziem mazowieckich. Utworzenie Izby możliwe było dzięki dofinansowaniu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej pozyskanym przez Stowarzyszenie Ziemi Janowieckiej w ramach projektu pn. „Razem możemy więcej” .
Izba Pamięci i Tradycji to kolejny przykład dobrych praktyk potwierdzający, jak dzięki niewielkiemu wsparciu finansowemu, można uzyskać długotrwałe efekty. Utworzenie Izby Pamięci będzie służyć szczególnie osobom młodym - głównie uczniom szkół, którzy niewiele wiedzą o tradycji i historii swoich przodków. Dla starszych mieszkańców będzie to zaś okazja powrotu do korzeni - tradycji, kultury, wartości życia rodzinnego.
Osoby zainteresowane zwiedzeniem Izby Pamięci i Tradycji Poboża powinny kontaktować się z Urzędem Gminy w Janowcu Kościelnym tel. 89 626-20-02 lub Stowarzyszeniem Ziemi Janowieckiej tel. 89 626-20-42

Kurhany

Kurhany to miejsca pochówków, wały podłużne znajdujące się pod ziemią. W miejscach tych występują przedmioty czyli zabytki archeologiczne: narzędzia krzemienne, naczynia ceramiczne, broń, narzędzia z metalu, kości i rogu. Ślady osadnictwa starożytnego, nowożytnego, wczesnośredniowiecznego, jakimi są kurhany znajdują się na terenie całej gminy Janowiec Kościelny

 BIELAWY

Kurhan w Bielawach położony jest w północno-zachodniej części wsi, na krawędzi doliny niewielkiego cieku wodnego. Stanowi wyraźnie czytelny wśród pól ornych kamienny kopiec, wyniesiony ponad poziom terenu do około 4 m , o średnicy przy podstawie około 25 m . Porośnięty jest trawą, krzakami i kilkoma drzewami. Stanowisko zostało odkryte w 1988 r. w trakcie badań powierzchniowych. Badania wykopaliskowe prowadzone były w sierpniu i wrześniu 1996 roku przez firmę “ARHED” . Kierownikiem badań był dr Jan Michalski. W pracach dokumentacyjnych brali udział studenci Uniwersytetu Warszawskiego. Konstrukcję kurhanu stanowi jednolity nasyp kamienny w kształcie owalu o wymiarach 25 x 19,4 metra. W środkowej części , nad komorą grobową znajduje się wklęśnięcie w kształcie nieckowatym, o średnicy około 9,5 metra i głębokości do 50 cm . Zachowana wysokość kurhanu , mierzona od poziomu pierwotnego gruntu wynosi 170 cm . We wnętrzu kurhanu , na poziomie gruntu istnieją dwa kręgi ułożone z dużych kamieni Podczas badań archeologicznych odsłonięty został nieuszkodzony fragment pierwotnej komory grobowej, w której prawdopodobnie umieszczony był pochowek ciałopalny. Miała ona kształt kolisty o średnicy nie przekraczającej 220 cm. Materiał zabytkowy stanowiły głównie elementy ceramiki. Odkryte na stanowisku IV w Bielawach fragmenty naczyń glinianych można podzielić na dwie grupy- pochodzące z wyrobów starożytnych oraz pozostałości ceramiki nowożytnej. W zbiorze starożytnych fragmentów naczyń występuje ceramika naczyniowa ręcznie lepiona oraz ceramika pochodząca z naczyń toczonych na kole. Poza ceramiką odkryto jeszcze zapinkę brązową, która znajdowała się na powierzchni rdzenia kamiennego, haczyk żelazny oraz dwa fragmenty przedmiotów szklanych. Najliczniej jednak były reprezentowane kamienie żarnowe. W sumie znaleziono siedem kamieni nieckowatych oraz dwa kamienie od żaren obrotowych. Z analizy stratygraficznej wynika, że kurhan został wyrabowany prawdopodobnie jeszcze w starożytności, a później jeszcze kilka razy penetrowany wkopami rabunkowymi. Wszystkie odnotowane fakty świadczą o tym, że na stanowisku IV w Bielawach występują dwie fazy osadnictwa. Pierwsza z nich reprezentowana przez pozostałości osady w postaci warstwy kulturowej, trzech jam po słupach, ogniska i pieca, może być datowana od schyłku późnego okresu przedrzymskiego lub początków okresu rzymskiego, do momentu kiedy ten teren został przeznaczony na cele sepulkralne. Drugą fazę osadnictwa na tym stanowisku reprezentuje kurhan . Jego elementy konstrukcyjne, centralnie usytuowana komora grobowa, rdzeń kamienny i nasyp z ewentualnymi wewnętrznymi kręgami, oraz wielkość wskazują, że mamy tu do czynienia z kurhanem typu rostołckiego charakterystycznym dla kultury wielbarskiej

BUKOWIEC WIELKI

Kurhan starożytny w Bukowcu położony jest 500 m na południe od ostatnich zabudowań wsi Bukowiec Wielki i 450 m na północ od skrzyżowania drogi Nowa Wieś Wielka – Szczepkowo Borowe z drogą do Waśniewa. Granice obiektu wyznaczają od północy, południa, wschodu i zachodu krawędzie nieużytku porośniętego trawą. Kurhan jest nieregularnym wzniesieniem o kształcie w przybliżeniu owalnym o dłuższej średnicy przy podstawie około 20 metrów , a krótszej około 15 metrów. Wysokość obiektu wynosi do 3 metrów. Porośnięty jest trawą, krzewami i niewielkimi drzewami. Od strony zachodniej i północnej obiekt zniszczony jest częściowo okopami strzeleckimi z okresu wojny . Kurhan w Bukowcu jest starożytnym stanowiskiem archeologicznym o charakterze sepulkralnym, posiadającym własną formę terenową. Pod współczesną powierzchnią gruntu znajdują się skomplikowane struktury przestrzenne będące pozostałością wielorakich procesów związanych z obrządkiem pogrzebowym, realizowanych w przeszłości przez człowieka na tym terenie. Ponadto ze względu na posiadanie własnej formy terenowej, obiekt posiada wartość krajobrazową i dydaktyczną.

 
KRUSZE KOWNATKI

Kurhan w Kruszach Kownatkach jest starożytnym stanowiskiem archeologicznym o charakterze sepulkralnym posiadającym własną formę terenową. Pod współczesną powierzchnią gruntu znajdują się skomplikowane struktury przestrzenne (warstwy kulturowe) będące pozostałością wielorakich procesów związanych z obrządkiem pogrzebowym realizowanych w przeszłości przez człowieka na tym terenie. Stanowi on bardzo cenne źródło naukowe do poznania historii starożytnej tych terenów w wielu aspektach kultury materialnej i duchowej. Ponadto ze względu na posiadanie własnej formy terenowej obiekt posiada wartość krajobrazową i dydaktyczną.

 
SZCZEPKOWO BOROWE

Kurhan starożytny w Szczepkowie Borowym położony jest 40 metrów na wschód od drogi Nowa Wieś Wielka –Szczepkowo Borowe i 100 metrów na północny wschód od skrzyżowania tej drogi z drogą do Janowca (przez okoliczną ludność zwaną „kościelną”). Od północy , południa , wschodu i zachodu granicę stanowi krawędź nieużytku, porośniętego trawą i lasem. Kurhan jest regularnym wzniesieniem o średnicy przy podstawie do 30 metrów i wysokości do 6 metrów, o rzucie regularnym, kolistym. Obiekt jest porośnięty młodym lasem liściastym.Na wierzchołku kurhanu widoczne jest niewielkie zaklęśnięcie. Spod darni wystają dość licznie duże głazy . Rozmiary obiektu zdają się świadczyć, iż został on zbudowany przy wykorzystaniu naturalnego wyniesienia. Kurhan w Szczepkowie Borowym jest starożytnym stanowiskiem archeologicznym o charakterze sepulkralnym , posiadającym własną formę terenową. Pod współczesną powierzchnią gruntu znajdują się skomplikowane struktury przestrzenne (warstwy kulturowe) będące pozostałością wielorakich procesów, związanych z obrządkiem pogrzebowym, realizowanych w przeszłości przez człowieka na tym terenie. Stanowi on bardzo cenne źródło naukowe do poznania historii starożytnej tych terenów w wielu aspektach kultury materialnej i duchowej.

SZLAKIEM POBOŻAŃCKICH KURHANÓW<- pobierz prezentację

KOŚCIÓŁ W JANOWCU KOŚCIELNYM

Niezwykle interesująca jest historia powstania kościoła krążąca wśród lokalnej ludności w formie legendy. Otóż dawno temu, najpewniej w XIV – XV wieku mieszkańcy tych okolic zdecydowali się pobudować na Pobożu kościół. Aby móc to uczynić uznali, że należy się udać do Ojca Świętego z prośbą o pozwolenie na budowę i wyznaczenie jakiemu patronowi świątynia ma być przeznaczona. Delegacja kilku Pobożan, ruszyła do Rzymu pieszo. Kiedy w końcu przybyli na miejsce i szykowali się do spotkania z papieżem natrafili na pewną zasadniczą trudność w porozumieniu się z Ojcem Świętym. Otóż nie wiedzieli, czy jest on z urodzenia szlachcicem, czy nie i nie mogli znikąd uzyskać odpowiedzi na to nurtujące ich pytanie. Cała sprawa zaś polegała na tym, że jeśli papież okazałby się szlachcicem, wówczas po oddaniu należnej czci namiestnikowi Kościoła, mogliby zwracać się do niego, jak do równego sobie, czyli używając zwrotu “Panie bracie”, jeśli zaś okazałoby się nieprawdą szlachectwo papieża, to trzeba by było cały czas używać zwrotu – Ojcze Święty. Jednakże kiedy stanęli przed Ojcem Świętym, tak się zmieszali na widok najwyższego kapłana, że nie tylko zapomnieli o “Panie bracie”, ale nawet według umowy nie umieli wyrzec - Najświętszy Ojcze. Jeden z książąt Kościoła mówił za nich i przedstawił Ojcu Świętemu cel ich przybycia. Papież mile przyjął synów północy, zezwolił na budowę świątyni pod wezwaniem świętego Jana Chrzciciela i podarował im statuę Pana Jezusa Nazareńskiego, jako ofiarę do mającego się pobudować kościoła. Pobożanie po powrocie delegacji z Rzymu zdecydowali, że kościół pobudują w Szczepkowie Borowym w miejscu starego przedchrześcijańskiego cmentarzyska. Jednak kiedy rozpoczynano prace przy budowie świątyni w ciągu dnia, to w nocy za każdym razem wszystko było niszczone. Uznano, że to Pan Jezus nie chce mieć swego domu w tym miejscu. Jak podaje Scholastyka Szczepkowska, chodziło tu prawdopodobnie o niszczenie nocą budowy przez rycerzy z drużyny Jastrzębca, którzy mieszkali w Pokrzywnicy Wielkiej i chcieli, aby świątynia pobudowana była blisko ich siedzib. W rezultacie zdecydowano zaprząc woły i przywiązać im kloc drewna z przygotowywanego materiału na budowę kościoła. Woły pogoniono, postanawiając kościół postawić tam gdzie się zatrzymają. Ponieważ stanęły w miejscu dzisiejszego kościoła, tu też został pobudowany, zaś miejscowość nazwano Janowiec Kościelny. Obecna świątynia w Janowcu Kościelnym wybudowana została na miejscu starego, drewnianego kościoła w stylu neogotyckim na wzór kościoła św. Floriana na Pradze w Warszawie, projektowanego przez Józefa Piusa Dziekońskiego. Kościół zbudowany został ze składek parafian staraniem księdza plebana Hieronima Syskiego. Budowę rozpoczęto w 1904 roku, a zakończono w 1910 lub 1911 r. W czasie budowy kościoła, latem nabożeństwa odbywały się w dzwonnicy kościelnej, natomiast zimą w saloniku plebani u księdza proboszcza.Świątynia przetrwała okres pierwszej i drugiej wojny światowej właściwie bez większego uszczerbku.Podczas drugiej wojny ksiądz Gutowski nie opuścił parafian i sprawował kapłaństwo aż do 1963 roku. W latach 90-tych kościół restaurowano. Obecnie od sierpnia 2002 roku również trwają prace renowacyjno – konserwatorskie kościoła parafialnego w Janowcu Kościelnym.

INFORMACJA O REALIZACJI PROJEKTU

Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jana Chrzciciela w Janowcu Kościelnym realizowała projekt pn. „Renowacja schodów wejściowych do Kościoła pw. Przemienienia Pańskiego w Janowcu Kościelnym”. Zadanie było współfinansowane w ramach poddziałania 19.2 „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność”z wyłączeniem projektów grantowych oraz operacji w zakresie podejmowania działalności gospodarczej objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Całkowita wartość zadania- 63.462,90 zł

Kwota dofinansowania – 49.997,00 zł

https://dziedzictwokulinarne.pl/

www.culinary-heritage.com

Informacja na temat listy produktów tradycyjnych